ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH WROCŁAW, LISTOPAD 2020
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 2 OPRACOWANIE Instytut Rozwoju Terytorialnego ul. J. Wł. Dawida 1a 50-527 Wrocław DYREKTOR Maciej Zathey Z-CA DYREKTORA Magdalena Belof Agnieszka Wałęga ZESPÓŁ AUTORSKI Jan Blachowski Aleksandra Cybińska Marzenna Halicka-Borucka Radosław Lesisz Bogusław Molecki Maciej Nickarz Anna Pastucha Jakub Rosowski Aleksandra Sieradzka-Stasiak Ilona Szarapo Dariusz Zięba
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 3 SPIS TREŚCI: WSTĘP ............................................................................................................................................ 5 1. POWIĄZANIA PRZESTRZENNE W SKALI EUROPEJSKIEJ................................................................. 6 2. EUROPEJSKIE KORYTARZE TRANSPORTOWE .............................................................................. 7 3. SIEĆ KOLEJOWA ...................................................................................................................... 10 3.1 EUROPEJSKIE KORYTARZE KOLEJOWE ....................................................................................... 10 3.1.1. SIEĆ BAZOWA I KOMPLEKSOWA TEN-T ................................................................................... 10 3.1.2. POZOSTAŁE SZLAKI MIĘDZYNARODOWE .................................................................................10 3.1.3. POŁĄCZENIA OBIEKTÓW TOWARZYSZĄCYCH ..........................................................................11 3.2. INFRASTRUKTURA O ZNACZENIU KRAJOWYM ............................................................................11 3.2.1. KRAJOWA SIEĆ KOLEJOWA ....................................................................................................12 3.2.2. ODCINKI PROJEKTOWANE......................................................................................................13 3.3. TRANZYT UPRZYWILEJOWANY ..................................................................................................13 4. SIEĆ DROGOWA ...................................................................................................................... 14 4.1. EUROPEJSKIE KORYTARZE DROGOWE ....................................................................................... 14 4.1.1. SIEĆ BAZOWA I KOMPLEKSOWA TEN-T ................................................................................... 14 4.1.2. POZOSTAŁA SIEĆ MIĘDZYNARODOWA ................................................................................... 14 4.2. INFRASTRUKTURA O ZNACZENIU KRAJOWYM ............................................................................15 4.2.1. DROGI KRAJOWE ................................................................................................................... 15 4.2.2. ODCINKI PROJEKTOWANE .....................................................................................................15 5. SIEĆ ROWEROWA ................................................................................................................... 17 5.1. EUROPEJSKIE SZLAKI ROWEROWE ............................................................................................ 17 5.2. KRAJOWE SZLAKI ROWEROWE ..................................................................................................18 6. ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA .........................................................................................................21 7. ŻEGLUGA POWIETRZNA ...........................................................................................................24 8. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .............................................................. 25 8.1. PODZIAŁ FIZYCZNOGEOGRAFICZNY I BUDOWA GEOLOGICZNA ................................................... 25 8.2. GLEBY .....................................................................................................................................26 8.3. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE .................................................................................. 28 8.4. LASY ........................................................................................................................................29 8.5. OBSZARY CHRONIONE ..............................................................................................................29 8.6. KLIMAT ...................................................................................................................................31 8.7. ZANIECZYSZCZENIA I ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA ................................................................ 32 8.7.1. ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY............................................................................................. 32 8.7.2. ZAGROŻENIE ŚRODOWISKA PRZEZ HAŁAS ...............................................................................32 8.7.3. ZANIECZYSZCZENIE ŚWIATŁEM ............................................................................................... 33 8.7.4. ZANIECZYSZCZENIE WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH ............................................33 9. UWARUNKOWANIA KULTUROWE ............................................................................................ 35 PODSUMOWANIE ........................................................................................................................... 37
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 4 SPIS MAP W TEKŚCIE: MAPA 1. POŁOŻENIE NA TLE EUROPY ŚRODKOWEJ ................................................................................................ 6 MAPA 2. KORYTARZE SIECI BAZOWEJ TEN-T NA TERENIE UE .................................................................................. 8 MAPA 3. KORYTARZE DROGOWE I KOLEJOWE W RAMACH SIECI BAZOWEJ I KOMPLEKSOWEJ TEN-T................... 9 MAPA 4. INWESTYCJE DROGOWE NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO UJĘTE W PBDK 2014 – 2023 (Z PERSPEKTYWĄ DO 2025)..................................................................................................................... 16 MAPA 5. KORYTARZE ROWEROWE SIECI EUROVELO NA TLE EUROPY I KRAJU ..................................................... 17 MAPA 6. SIEĆ GŁÓWNYCH KRAJOWYCH TRAS ROWEROWYCH ............................................................................. 18 MAPA 7. PRZEBIEG MIĘDZYNARODOWYCH I KRAJOWYCH TRAS ROWEROWYCH NA DOLNYM ŚLĄSKU ............. 20 MAPA 8. ODRZAŃSKA DROGA WODNA ORAZ INFRASTRUKTURA ŻEGLUGI POWIETRZNEJ WRAZ Z LĄDOWISKAMI ŚMIGŁOWCOWYMI ................................................................................................................................. 23 MAPA 9. ZŁOŻA SUROWCÓW SKALNYCH NA TLE JEDNOSTEK PODZIAŁU FIZYCZNO-GEOGRAFICZNEGO (WG SOLON I IN. 2018)................................................................................................................................................ 25 MAPA 10. ZASOBY GEOLOGICZNE I WYDOBYCIE KAMIENI ŁAMANYCH I BLOCZNYCH W POLSCE I NA DOLNYM ŚLĄSKU, 2018 .......................................................................................................................................... 26 MAPA 11. KOMPLEKSY ROLNICZEJ PRZYDATNOŚCI GLEB ........................................................................................ 27 MAPA 12. ZBIRONIKI WÓD PODZIEMNYCH NA TLE PODSTAWOWEJ SIECI HYDROGRAFICZNEJ ............................. 28 MAPA 13. REGIONALNY SYSTEM OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU.................................................................. 31 MAPA 14. ZASOBY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO ...................................... 36
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 5 WSTĘP Niniejsze opracowanie stanowi pierwszy etap prac nad Planem rozwoju infrastruktury transportowej w województwie dolnośląskim z perspektywą do 2030, w skrócie zwanym Planem inwestycji transportowych. Jest to analiza uwarunkowań zewnętrznych, które stanowią tło i podstawę dla prac związanych z planowaniem rozwoju infrastruktury transportowej województwa w kolejnych latach. Pierwszym elementem prac było zidentyfikowanie i zestawienie nadrzędnych uwarunkowań transportowych. Powiązania przestrzenne i korytarze w skali europejskiej zostały omówione w rozdziałach 1 i 2. W odniesieniu do komunikacji lądowej (kolejowej, drogowej i rowerowej) zagadnienia dotyczące szlaków europejskich i krajowych zostały omówione w rozdziałach 3, 4 i 5. W przypadku transportu kolejowego dodatkowo przedstawiono istnienie tranzytu uprzywilejowanego, funkcjonującego w obszarach przygranicznych. Dalej omówiono uwarunkowania żeglugi śródlądowej (rozdział 6) i powietrznej (rozdział 7). Drugim czynnikiem zewnętrznym, stanowiącym punkt wyjścia do dalszych rozważań były kwestie przyrodnicze i kulturowe – będące ważnym elementem tła, koniecznym do uwzględnienia przy planowaniu wszelkich działań i inwestycji transportowych. Uwarunkowania środowiska przyrodniczego przedstawiono w rozdziale 8. Omówiono w nim cechy środowiska istotne dla działalności człowieka: rozmieszczenie złóż, gleb, stan wód, a także zasięg lasów i obszarów chronionych. Odniesiono się również do stanu klimatu, a także zanieczyszczeń i zagrożeń środowiska. Uwarunkowaniom kulturowym poświęcono z kolei rozdział 9. Scharakteryzowano w nim pozostawione przez wcześniejsze pokolenia dobra kulturowe, które stanowią tło dla kształtowania się przemieszczeń o charakterze turystycznym.
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 6 1. POWIĄZANIA PRZESTRZENNE W SKALI EUROPEJSKIEJ Województwo dolnośląskie położone jest w południowo-zachodniej części Polski. Pomimo peryferyjnego położenia w kraju, region i jego stolica – miasto Wrocław – mają korzystne położenie w skali Europy Środkowej. W stosunkowo niewielkiej odległości znajdują się trzy europejskie stolice: Praga, Berlin i Warszawa. Powiązania z siecią miast europejskich są potencjałem rozwoju regionu. Województwo dolnośląskie sąsiaduje z województwem opolskim, wielkopolskim i lubuskim. Od zachodu graniczy z Wolnym Państwem Saksonia w Republice Federalnej Niemiec (powiat Görlitz), a od południa z Republiką Czeską (kraje: liberecki, hradecki, pardubicki i ołomuniecki). Granice te przebiegają wzdłuż naturalnych barier w postaci Nysy Łużyckiej i Sudetów. MAPA 1. POŁOŻENIE NA TLE EUROPY ŚRODKOWEJ
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 7 2. EUROPEJSKIE KORYTARZE TRANSPORTOWE Podstawową sieć komunikacyjną na terenie Unii Europejskiej tworzy infrastruktura transportowa stanowiąca element transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Przebieg drogowych i kolejowych korytarzy tworzących sieć TEN-T zawarty został w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE. Pożądanym efektem takiego działania jest wzmocnienie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej Unii Europejskiej i tworzenie jednolitego europejskiego obszaru transportowego, a także zwiększenie korzyści dla użytkowników i wspieranie wzrostu sprzyjającemu włączeniu społecznemu. Jednym z celów, który określony został w dokumencie jest zapewnienie dostępności i łączności regionów, zniwelowanie różnic w jakości infrastruktury między państwami członkowskimi, stworzenie połączeń między infrastrukturą transportową do ruchu dalekobieżnego a infrastrukturą do ruchu regionalnego i lokalnego, zapewnienie ciągłości tras, spełnienie potrzeb użytkowników w zakresie mobilności i transportu, zapewnienie bezpiecznych połączeń. Rozporządzenie podkreśla, że głównymi podmiotami odpowiedzialnymi za tworzenie i utrzymywanie infrastruktury transportowej są państwa członkowskie. Dla bardziej efektywnego wdrażania i przyśpieszenia prac nad projektami infrastrukturalnymi o największej europejskiej wartości dodanej ustanowione zostały korytarze sieci bazowej TEN-T: 1. Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie 2. Morze Północne - Morze Bałtyckie 3. Morze Śródziemne 4. Wschód / wschodnia część regionu Morza Śródziemnego 5. Skandynawia - Morze Śródziemne 6. Ren – Alpy 7. Atlantyk 8. Morze Północne - Morze Śródziemne 9. Ren – Dunaj Korytarze sieci bazowej przebiegające przez Polskę: Korytarz Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie: Gdynia – Gdańsk – Katowice/Sławków, Gdańsk – Warszawa – Katowice, Katowice – Ostrava – Brno – Wien, Szczecin/Świnoujście – Poznań – Wrocław – Ostrava, Katowice – Žilina – Bratislava – Wien, Wien – Graz– Villach – Udine – Trieste, Udine – Venezia – Padova – Bologna – Rawenna, Graz – Maribor –Ljubljana – Koper/Trieste. Korytarz Morze Północne – Morze Bałtyckie: Helsinki – Tallinn – Riga, Ventspils – Riga, Riga – Kaunas, Klaipeda – Kaunas – Vilnius, Kaunas – Warszawa, PL/BY border – Warszawa – Poznań – Frankfurt/Oder – Berlin – Hamburg, Berlin – Magdeburg – Braunschweig – Hannover, Hannover – Bremen – Bremerhaven/Wilhelmshaven, Hannover – Osnabrück – Hengelo – Almelo – Deventer – Utrecht, Utrecht – Amsterdam, Utrecht – Rotterdam – Antwerpen, Hannover – Köln – Antwerpen.
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 8 Na terenie Dolnego Śląska ustalona została jedna z odnóg korytarza Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie, którego elementy szczegółowo opisano w pkt. 2.1. i 2.2. MAPA 2. KORYTARZE SIECI BAZOWEJ TEN-T NA TERENIE UE
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 9 Ustanowione w Rozporządzeniu TEN-T drogowe i kolejowe korytarze tworzące transeuropejską sieć transportową posiadają dwupoziomową strukturę w postaci sieci bazowej i kompleksowej. Państwom członkowskim wyznaczono obowiązek rozwijania sieci bazowej do 2030 roku, natomiast kompleksowej do 2050 roku. MAPA 3. KORYTARZE DROGOWE I KOLEJOWE W RAMACH SIECI BAZOWEJ I KOMPLEKSOWEJ TEN-T1 1 opracowanie własne na podstawie załącznika I do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 10 3. SIEĆ KOLEJOWA 3.1 EUROPEJSKIE KORYTARZE KOLEJOWE W infrastrukturze kolejowej europejskie korytarze transportowe TEN-T powiązane są z korytarzami wyznaczonymi przez europejską umowę o głównych międzynarodowych szlakach kolejowych (AGC)2 oraz korytarzami dla transportu kombinowanego wyznaczonymi przez europejską umowę o ważnych międzynarodowych szlakach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących (AGTC)3. 3.1.1. SIEĆ BAZOWA I KOMPLEKSOWA TEN-T W ramach bazowej sieci transportu pasażerskiego, przez Dolny Śląsk przebiegają korytarze: - AGC E 30: Görlitz / Zgorzelec – Węgliniec – Bolesławiec – Legnica – Wrocław – Oława – Opole – Katowice – Kraków – Rzeszów – Przemyśl/Mościska (prowadzony liniami kolejowymi 274 – 278 – 282 – 275 – 273 – 132); - AGC E 59: Ystad / Świnoujście – Szczecin – Poznań – Żmigród – Wrocław – Oława – Opole – Kędzierzyn Koźle – Chałupki / Bohumin (prowadzony liniami kolejowymi 271 i 132); - projektowana kolej dużych prędkości Y: Warszawa – Łódź – Poznań / Wrocław. W bazowej sieci towarowej ujęte są korytarze: - AGTC C 30: Horka / Bielawa Dolna – Węgliniec (linią kolejową 295); - AGTC C-E 30: Węgliniec – Bolesławiec – Legnica – Wrocław – Jelcz – Opole – Katowice – Kraków – Rzeszów – Przemyśl / Mościska (liniami kolejowymi: 282 – 296 – 275 – 758 – 349 – 764 – 277); - AGC E 59: Ystad / Świnoujście – Szczecin – Poznań – Żmigród – Wrocław (liniami 271 – 756 – 349); - AGTC C-E 59: Wrocław – Jelcz – Opole – Kędzierzyn Koźle – Chałupki / Bohumin (liniami: 764 – 277). Oprócz wyżej wykazanych, sieć kompleksowa obejmuje: - AGTC C-E 59: Ystad / Świnoujście – Szczecin – Kostrzyn – Zielona Góra – Głogów – Wrocław (liniami: 273 – 758 – 349); - AGTC C 59/2: Wrocław – Kłodzko – Międzylesie / Lichkov (liniami 765 – 276); - projektowane przedłużenie kolei dużych prędkości Y z Wrocławia do Pragi. 3.1.2. POZOSTAŁE SZLAKI MIĘDZYNARODOWE Powyższe zestawienie korytarzy TEN-T nie wyczerpuje wszystkich połączeń ujętych w umowie europejskiej AGTC. Umowa ta uwzględnia jeszcze korytarz towarowy C 59/1, odgałęziający się od C-E 59 w Nowej Soli i prowadzący przez Żagań – Węgliniec – Zgorzelec do przejścia granicznego Zawidów/Černousy. Połączenie to nie zyskało jednak w praktyce znaczenia międzynarodowego na całości przebiegu. Początkowy, znajdujący się na terenie województwa lubuskiego, odcinek (Nowa Sól – Żagań), trasowany linią kolejową 371, został zamknięty dla ruchu towarowego w 1997 roku, a w 2003 roku podjęto na wniosek samorządów decyzję o jego likwidacji (ówczesne Ministerstwo Infrastruktury nie zgłosiło uwag do tej decyzji). Ostatecznie, w 2018 roku odcinek ten został fizycznie rozebrany. Od tego momentu 2 European Agreement on Main International Railway Lines (AGC). Economic Commission for Europe, United Nations, Geneva 2019 3 European Agreement on Important International Combined Transport Lines and Related Installations (AGTC). Economic Commision for Europe, United Nations, Geneva 2010
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 11 połączenie możliwe jest tylko przez Bieniów (linią 370), co niestety wymaga zmiany kierunku jazdy na stacji Zielona Góra. Dalszy odcinek trasy, prowadzony do Węglińca linią kolejową 282, cieszy się pewnym zainteresowaniem przewoźników, natomiast regularnie w ruchu międzynarodowym wykorzystywany jest dopiero dolnośląski odcinek korytarza C 59/1, od Węglińca do przejścia granicznego w Zawidowie i dalej w kierunku Czech, prowadzony liniami 278 – 778 – 274 – 779 – 290 – 344. Przyszłość tego korytarza wymaga analiz i ewentualnej korekty umowy AGTC. Co ważne, w przypadku zainteresowania przewoźników, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. nie wykluczają odbudowy odcinka Nowa Sól – Żagań. Dla zabezpieczenia tej możliwości, teren korytarza linii 371 został przekazany powiatowi nowosolskiemu i został zachowany jako szlak pieszo-rowerowy, przy zastrzeżeniu, że nie jest możliwe zbycie działek przez samorząd. 3.1.3. POŁĄCZENIA OBIEKTÓW TOWARZYSZĄCYCH Umowa AGTC oprócz szlaków międzynarodowych obejmuje również połączenia do obiektów towarzyszących, umożliwiających transport intermodalny. W przypadku Dolnego Śląska zostały do nich zaliczone: - terminal kontenerowy we Wrocławiu (dojazd ze stacji Wrocław Brochów linią kolejową 763); - port rzeczny Wrocław Popowice (dojazd przez stację Wrocław Gądów liniami kolejowymi 349, 752 i 754). Po latach założenia te wymagają aktualizacji. Zaprzestano eksploatacji terminala kontenerowego we Wrocławiu przy ulicy Krakowskiej – wykorzystująca go spółka Polzug (dziś po przekształceniach jako Metrans Polonia) obecnie operuje na terminalu Kąty Wrocławskie. W związku z tym z objęcia siecią AGTC powinna zostać wykluczona linia 763, natomiast do sieci mogłyby być zaliczone linie 349/759 oraz 751 i 274 (połączenie sieci AGTC przez stację towarową Wrocław Gądów z terminalem w Kątach Wrocławskich). Alternatywę dla tego rozwiązania stanowić mogą jeszcze dwa nowe terminale kontenerowe, powstałe w analizowanym rejonie w ostatnich latach: - terminal w Siechnicach przy ul. Stawowej 1, będący własnością Rail Polska sp. z o. o.; - terminal we Wrocławiu przy ul. Monopolowej 6, będący własnością Morado sp. z o.o. sp. k. W porcie rzecznym Wrocław Popowice układ torowy w XXI wieku nie był już wykorzystywany i został ostatecznie odcięty od sieci kolejowej podczas przebudowy stacji Wrocław Popowice około 2014 roku. W związku z tym, do sieci AGTC nie powinny być zaliczane już linie 754 i 755. Rozważyć należy natomiast ujęcie w umowie połączenia liniami 752 i 143 do Portu Miejskiego, znajdującego się przy stacji Wrocław Nadodrze. 3.2. INFRASTRUKTURA O ZNACZENIU KRAJOWYM Podstawową sieć komunikacyjną na terenie Polski tworzy infrastruktura transportowa stanowiąca trzon sieci kolejowej zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe S. A. (linie kolejowe o znaczeniu państwowym).
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 12 3.2.1. KRAJOWA SIEĆ KOLEJOWA Układ linii kolejowych o znaczeniu państwowym na Dolnym Śląsku stanowi 18 korytarzy, zapewniających możliwość transportu osób i ładunków na trasach istotnych z punktu widzenia kraju. Zaliczają się4 do nich odcinki: - linia 14: Łódź Kaliska – Ostrów Wielkopolski – Leszno – Głogów – Żagań – Zasieki granica Państwa; - część linii 132: Pyskowice – Opole – Oława – Wrocław; - linia 137: Katowice – Kędzierzyn Koźle – Nysa – Kamieniec Ząbkowicki – Świdnica – Legnica; - linia 143: Kalety – Lubliniec – Kluczbork – Oleśnica – Wrocław; - część linii 181: Wieruszów – Kępno – Syców – Oleśnica; - linia 271: Wrocław – Żmigród – Leszno – Poznań; - linia 273: Wrocław – Głogów – Zielona Góra – Kostrzyn – Szczecin; - część linii 274 i 311: Wrocław – Wałbrzych – Jelenia Góra – Szklarska Poręba; - część linii 275, 282, 278 i 274: Wrocław – Legnica – Bolesławiec – Węgliniec – Zgorzelec gr. Państwa; - linia 276: Wrocław – Strzelin – Kłodzko – Międzylesie granica Państwa; - linia 277: Opole – Jelcz – Wrocław; - część linii 281 i 355: Oleśnica – Grabowno Wielkie – Ostrów Wielkopolski; - część linii 282 : Węgliniec – Żary; - linia 289: Legnica – Lubin Górniczy – Rudna Gwizdanów; - linia 295: Węgliniec – Bielawa Dolna granica Państwa; - linie 298 i 299: Sędzisław – Kamienna Góra – Lubawka granica Państwa; - linia 309: Kłodzko – Kudowa Zdrój; - część linii 778, 274, 779, 290 i 344: Zgorzelec – Sulików – Zawidów granica Państwa. Sieć połączeń uzupełniają odcinki dojazdowe do obiektów o znaczeniu państwowym: - część linii 275 i 303: Miłkowice – Rokitki – Duninów; - część linii 281: Grabowno Wielkie – Milicz; - część linii 283: Zebrzydowa – Świętoszów – Żagań (planowana do odbudowy); oraz obwodnice towarowe i łącznice: - linia 296: Wielkie Piekary – Miłkowice (obwodnica towarowa Legnicy); - linia 349: Święta Katarzyna – Wrocław Kuźniki (obwodnica towarowa Wrocławia); - łącznice węzła Wrocław: 751, 752, 753, 754, 755, 756, 758, 759, 761, 763, 764, 765; - łącznica 766: Łukanów – Dąbrowa Oleśnicka (wyjazd z Wrocławia na linie 281 i 355). 4 Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu linii kolejowych o znaczeniu państwowym. Dziennik Ustaw 2013 poz. 569 z późn. zm.
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 13 3.2.2. ODCINKI PROJEKTOWANE Poza istniejącym układem sieci kolejowej, znajdują się trzy linie projektowane o znaczeniu państwowym. Pierwszą z nich jest projektowana linia 86 z Wrocławia Brochowa do Poniatowic, stanowiąca fragment przyszłej kolei dużych prędkości z Wrocławia do Warszawy i Centralnego Portu Komunikacyjnego (szprycha nr 9). Drugim elementem jest uzupełnienie linii 274 o łącznicę 267: Żarów – Bolesławice Świdnickie oraz linię 268: Świdnica Miasto – Sędzisław, umożliwiające kursowanie pociągów z Wrocławia w kierunku Jeleniej Góry i Republiki Czeskiej przez Świdnicę, z pominięciem przejazdu przez centrum Wałbrzycha. 3.3. TRANZYT UPRZYWILEJOWANY Ze względu na przygraniczne położenie Dolnego Śląska oraz historyczny przebieg linii kolejowych, przecinających obecnie granice państwowe, na terenie regionu funkcjonują dodatkowe porozumienia międzypaństwowe regulujące kwestie tranzytu pociągów lokalnych przez terytorium sąsiedniego państwa. Na granicy polsko-niemieckiej wspólnie wykorzystywany jest fragment linii kolejowych w rejonie stacji Krzewina Zgorzelecka. Z ciągu złożonego z polskich linii kolejowych 324 – 290 a następnie 786 – 348 korzystają koleje niemieckie, realizując połączenia pomiędzy Görlitz i Zittau. Szczególnym przypadkiem jest polska stacja Krzewina Zgorzelecka, położona przy moście granicznym stanowiącym przedłużenie ulicy Bahnhofstraße w Ostritz i obsługująca podróżnych z tej miejscowości. Ruch na odcinku regulowany jest zgodnie z Umową między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o współpracy w dziedzinie komunikacji kolejowej przez polsko-niemiecką granicę państwową. Na granicy polsko-czeskiej przez stronę czeską wykorzystywany jest fragment linii kolejowej w rejonie wsi Porajów. Z linii kolejowej 346 korzystają pociągi realizujące połączenia na trasie Liberec – Rybniště. Na polskim fragmencie pociągi nie zatrzymują się. Ruch na odcinku prowadzony jest w oparciu o Umowę między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o czechosłowackiej komunikacji tranzytowej przez terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na odcinku między stacjami Hradek nad Nisou i Zittau. W uzupełnieniu należy zaznaczyć, że historycznie obowiązywała jeszcze umowa międzypaństwowa umożliwiająca dojazd polskich pociągów do Porajowa, z wykorzystaniem tranzytu przez niemieckie Zittau. Obecnie tego rodzaju przewozy nie są prowadzone.
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 14 4. SIEĆ DROGOWA 4.1. EUROPEJSKIE KORYTARZE DROGOWE Na terenie województwa dolnośląskiego ustanowione zostały międzynarodowe korytarze drogowe wynikające z Rozporządzenia w sprawie rozwoju TEN-T oraz na mocy europejskiej umowy o głównych drogach ruchu międzynarodowego (AGR), sporządzonej w Genewie dnia 15 listopada 1975 r. 4.1.1. SIEĆ BAZOWA I KOMPLEKSOWA TEN-T W skład bazowej sieci TEN-T wchodzą następujące połączenia drogowe: - autostrada A4 o przebiegu: (Drezno) granica państwa - Jędrzychowice - Krzyżowa - Legnica - Wrocław - Opole - Gliwice - Katowice - Kraków - Tarnów - Rzeszów - Korczowa - granica państwa (Lwów); - autostrada A8 (Autostradowa Obwodnica Wrocławia) o przebiegu: A4 – węzeł Psie Pole; - droga ekspresowa S3 o przebiegu: Świnoujście - Goleniów - A6 (Rzęśnica)…5 A6 (Szczecin) - Gorzów Wielkopolski - Zielona Góra - A4 (Legnica) - Bolków - Lubawka - granica państwa (Praga); - droga ekspresowa S8 o przebiegu: A8 (Wrocław)... A8 (Psie Pole) - Kępno - Sieradz - A1 (Łódź)... A1 (Piotrków Trybunalski) - Rawa Mazowiecka - S2 (Opacz)... S2 (Konotopa) - Warszawa - Ostrów Mazowiecka - Zambrów - S19 (Choroszcz). W skład sieci kompleksowej wchodzą natomiast: - autostrada A18 o przebiegu: (Berlin) granica państwa - Olszyna - A4 (Krzyżowa); - droga ekspresowa S5 o przebiegu: S7 (Ostróda) - A1 (Nowe Marzy) - Bydgoszcz - A2 (Poznań Wschód)... A2 (Poznań Zachód) - Leszno - A8 (Wrocław). 4.1.2. POZOSTAŁA SIEĆ MIĘDZYNARODOWA Ciągi drogowe wyznaczone na mocy umowy o głównych drogach ruchu międzynarodowego (AGR): - E 36: Olszyna – Golnice – Krzyżowa; - E 40: Jędrzychowice - Krzyżowa - Legnica - Wrocław - Opole - Gliwice - Katowice - Kraków - Tarnów - Rzeszów – Korczowa (granica państwa); - E 65: Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Międzyrzecz – Świebodzin – Zielona Góra – Otyń – Nowa Sól – Nowe Miasteczko – Polkowice – Lubin – Legnica – Jawor – Jelenia Góra – Jakuszyce (granica państwa); - E 67: Suwałki – Białystok – Warszawa – Piotrków Trybunalski – Wrocław – Kłodzko - Kudowa-Zdrój (granica państwa); - E 261: Świecie – Bydgoszcz – Gniezno – Poznań – Wrocław. Należy zaznaczyć, iż przebiegi dróg wskazane w ramach Rozporządzenia TEN-T oraz umowy AGR w znacznym stopniu pokrywają się. Wyjątek stanowią przebiegi w ciągu obecnej drogi krajowej nr 3 na odcinku od Bolkowa do przejścia granicznego w Jakuszycach oraz odcinek drogi krajowej nr 8 od Wrocławia przez Kłodzko do przejścia granicznego w Kudowie-Zdroju. Relacje te nie zostały ujęte w ramach sieci TEN-T a z uwagi na aktualność oraz charakter obu dokumentów należy traktować je jako uzupełniające względem korytarzy wskazanych w Rozporządzeniu TEN-T. 5 ... - przerwa w ciągłości przebiegu drogi o danym numerze
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 15 4.2. INFRASTRUKTURA O ZNACZENIU KRAJOWYM Podstawową sieć komunikacyjną na terenie Polski tworzy sieć dróg krajowych, zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Wyjątek stanowią miasta na prawach powiatu, na terenie których znajdujące się drogi krajowe zarządzane są przez prezydentów miast, jednak z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych. 4.2.1. DROGI KRAJOWE Przez województwo dolnośląskie przebiega 19 następujących dróg krajowych: A4, A8, A18, S3, S5, S8, 3, 5, 8, 12, 15, 18, 25, 30, 33, 34, 35, 36, 46, 94. W 2019 roku ich łączna długość na obszarze województwa wyniosła 1416,1 km6. Poza autostradami i drogami ekspresowymi do najistotniejszych dróg krajowych na terenie Dolnego Śląska zaliczyć należy następujące odcinki dróg krajowych: nr 3 Jakuszyce – Jelenia Góra - Bolków, nr 5 Bolków – Strzegom – Kostomłoty, nr 8 Kudowa Zdrój – Kłodzko – Wrocław, nr 30 Zgorzelec – Lubań – Gryfów Śląski – Jelenia Góra, nr 34 Świebodzice – Dobromierz, nr 35 Wałbrzych – Świdnica – Wrocław ora nr 94 Zgorzelec – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Oława – Brzeg. Obecnie najważniejszymi inwestycjami realizowanymi w ciągach dróg krajowych na Dolnym Śląsku są droga ekspresowa S3 Bolków – Kamienna Góra – Lubawka (dalej autostrada D11 w Republice Czeskiej) oraz obwodnica Wałbrzycha w ciągu drogi krajowej nr 35. 4.2.2. ODCINKI PROJEKTOWANE W województwie dolnośląskim zgodnie z wykazem zadań inwestycyjnych zawartym w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025 r.) oraz projekcie Programu Budowy 100 Obwodnic na lata 2020 – 2030 wskazano realizację następujących zadań: - budowę autostrady A18 Olszyna – Golnice (przebudowa jezdni południowej); - budowę drogi ekspresowej S8 na odc. Wrocław (Magnice) – Kłodzko; - budowę drogi ekspresowej S5 na odc. Sobótka (S8) – Bolków (S3); - budowę obwodnic miejscowości w ciągach następujących dróg krajowych: Głogowa DK12, Kaczorowa DK3, Legnicy DK94, Międzyborza DK25, Milicza DK15, Oławy DK94 oraz Złotego Stoku DK46. W ramach listy zadań inwestycyjnych możliwych do realizacji w ramach Programu Budowy 100 Obwodnic wskazano ponadto obwodnice: Lubania DK30, Strzelina DK39 oraz Ścinawy DK12. Ponadto trwają prace związane z przygotowaniem dokumentacji projektowej dla zadania pod nazwą: „Rozbudowa drogi krajowej nr 3 na odcinku Bolków – Jelenia Góra wraz z budową obwodnicy Kaczorowa”, a na ukończeniu jest opracowanie pn. „Studium korytarzowe wraz z analizą technicznoekonomiczno-logistyczną rozbudowy/budowy autostrady A4 na odcinku Wrocław – Krzyżowa i drogi ekspresowej S5 Sobótka – Bolków”. 6 Do końca 2019 r. przez teren Województwa Dolnośląskiego przebiegała dodatkowo droga krajowa nr 98. Od 1 stycznia 2020 roku, odcinek od węzła Wrocław Psie Pole do Mirkowa koło Długołęki – tzw. Łącznik Długołęka – otrzymał kategorię drogi wojewódzkiej, zaś dalszy odcinek do skrzyżowania alei Karkonoskiej z ulicą Wyścigową we Wrocławiu został przeklasyfikowany na drogę gminną.
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 16 MAPA 4. INWESTYCJE DROGOWE NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO UJĘTE W PBDK 2014 – 2023 (Z PERSPEKTYWĄ DO 2025)7 7 źródło: https://www.gov.pl/web/infrastruktura/wiecej-pieniedzy-na-drogi-krajowe
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 17 5. SIEĆ ROWEROWA 5.1. EUROPEJSKIE SZLAKI ROWEROWE Do szlaków rowerowych o znaczeniu i przebiegu paneuropejskim, zaliczamy przede wszystkim szlaki systemu EuroVelo8. EuroVelo to sieć 16 długodystansowych tras rowerowych oplatających całą Europę. Szlaki te mogą być wykorzystywane zarówno przez turystów jak i na potrzeby codziennych podróży. Sieć EuroVelo jest wskazywana jako rowerowy odpowiednik transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Sieć rowerowa w dużym stopniu wykorzystuje też wspólne korytarze z TEN-T9. MAPA 5. KORYTARZE ROWEROWE SIECI EUROVELO NA TLE EUROPY I KRAJU10 Przez Polskę przebiega 6 tras systemu EuroVelo: - EuroVelo nr 2 – Szlak Stolic; - EuroVelo nr 4 – Szlak Środkowoeuropejski; - EuroVelo nr 9 – Szlak Bursztynowy Bałtyk – Adriatyk; - EuroVelo nr 10 – Szlak dookoła Bałtyku; - EuroVelo nr 11 – Szlak Wschodnioeuropejski; - EuroVelo nr 13 – Szlak Żelaznej Kurtyny. Przez Dolny Śląsk przechodzi jedna z tych tras: EuroVelo nr 9, Szlak Bursztynowy, łączący Bałtyk z Adriatykiem na przebiegu: Gdańsk - Poznań - Wrocław - Ołomuniec - Brno -Wiedeń - Graz - Maribor - Pula, o długości ok. 2000 km. W Polsce szlak EuroVelo 9 oznaczony jest za pomocą oznaczeń „R-9”. Cała trasa w kraju ma ok. 770 km długości. Na terenie Dolnego Śląska szlak ten został wytyczony 8 https://eurovelo.com/ 9 https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/eurovelo-wzmacnia-transeuropejska-siec-transportowa-blisko-10-tys-km-wspolnych-tras66457.html 10 https://pro.eurovelo.com/
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 18 oraz oznakowany w 2008 roku, powstał też dedykowany portal turystyczny5. Trasa wykorzystuje głównie drogi lokalne, o niskim natężeniu ruchu. Z punktu widzenia priorytetów inwestycyjnych, trasy systemu EuroVelo o ujednoliconym i certyfikowanym standardzie (usług, jakości trasy, oznakowania, etc.) winny być finansowane w pierwszej kolejności z uwagi na ponadnarodowe znaczenie i rozpoznawalność marki. Wagę sieci tras EuroVelo w Polsce podkreśla wiele regionów (woj. Małopolskie, Świętokrzyskie, Pomorskie, ZachodnioPomorskie, etc.) nadając im priorytet realizacyjny. 5.2. KRAJOWE SZLAKI ROWEROWE Do krajowych szlaków rowerowych zaliczamy trasy wskazane przez Zespół ds. mobilności rowerowej działający przy Konwencie Marszałków Województw RP. Trasy te są zbieżne z koncepcjami głównych tras regionalnych opracowanymi przez poszczególne województwa: mazowieckie, małopolskie, zachodniopomorskie, pomorskie, śląskie, opolskie oraz dolnośląskie. MAPA 6. SIEĆ GŁÓWNYCH KRAJOWYCH TRAS ROWEROWYCH11 11 Trasy wskazane przez Zespół ds. mobilności rowerowej działający przy Konwencie Marszałków Województw RP
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 19 Przebieg i numeracja korytarzy krajowych tras rowerowych została przyjęta przez Konwent Marszałków w stanowisku nr 7/2019 z dnia 7 czerwca 2019 r. Oprócz trasy EuroVelo 9, przez Dolny Śląsk przebiegają 4 trasy o randze krajowej: - Nr 3 – BlueVelo: planowana trasa wzdłuż Odry, na Dolnym Śląsku w dużej części powiela przebieg Szlaku Odry, wytyczonego i oznakowanego w 2005 roku przez Fundację Zielona Akcja z Legnicy. Trasa BlueVelo realizowana lub planowana jest także w pozostałych województwach nadodrzańskich. Dokładne opracowanie trasy BlueVelo na terenie Dolnego Śląska zostało ujęte w opracowaniu IRT „Koncepcja przebiegu Odrzańskiej Drogi Rowerowej”12. - Nr 6 – Zgorzelec – Chełm: na terenie Dolnego Śląska trasa wykorzystuje od Zgorzelca do Prochowic przebieg regionalnej planowanej trasy Via Regia, od Prochowic do granicy z województwem opolskim przebieg planowanej trasy BlueVelo. - Nr 8 – Wrocław - Warszawa: na terenie Dolnego Śląska trasa wykorzystuje od Wrocławia do Doliny Baryczy przebieg trasy EuroVelo nr 9, od Doliny Baryczy do granicy w województwem wielkopolskim przebieg regionalnej Trasy Doliny Baryczy. - Nr 12 – Słubice - Katowice: na terenie Dolnego Śląska trasa wykorzystuje od granicy z województwem lubuskim do trójstyku granic przebieg Trasy Doliny Nysy Łużyckiej, od trójstyku granic do Jeleniej Góry przebieg Trasy Sudeckiej, od Jeleniej Góry do granicy z województwem opolskim przebieg Cyklotrasy, opracowanej przez IRT w ramach projektu „Koncepcji długodystansowej trasy rowerowej z siecią transgranicznych powiązań rowerowych”13. 12 https://www.irt.wroc.pl/strona-271-koncepcja_przebiegu_odrzanskiej_drogi.html 13 http://cykloprojekt.irt.wroc.pl/index.php/pl/
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 20 MAPA 7. PRZEBIEG MIĘDZYNARODOWYCH I KRAJOWYCH TRAS ROWEROWYCH NA DOLNYM ŚLĄSKU
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 21 6. ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA Przez teren województwa dolnośląskiego przebiega Odrzańska Droga Wodna E 30 będąca szlakiem żeglugi śródlądowej o znaczeniu międzynarodowym zgodnie z Europejskim Porumienieniem w sprawie Głównych Śródlądowych Dróg Wodnych o Znaczeniu Międzynarodowym (AGN)14. Jej powiązania z polską i europejską siecią dróg wodnych dają dostęp do portów, nabrzeży i pozostałych elementów infrastruktury towarzyszącej, zwłaszcza do zespołu portów Szczecin-Świnoujście. Dodatkowo ww. Porozumieniu w wykazie portów żeglugi śródlądowej o znaczeniu międzynarodowym uwzględniony został Port Miejski Wrocław (P 30-04). Jednocześnie międzynarodowe znaczenie Odry oraz portu we Wrocławiu wskazano w protokole do umowy europejskiej o ważnych międzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących (AGTC)15. Niestety w ostatnich latach zauważalny jest systematyczny spadek tonażu ładunków przewożonych żeglugą śródlądową. W 2018 roku zanotowano spadek przewozów ładunków o ok. 11,6%16 w porównaniu z rokiem poprzednim. Na zamówienie Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, działającego w imieniu MGMiŻŚ, analizą odcinka Odry skanalizowanej zajmowali się naukowcy Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej. Efektem tych prac jest wstępna koncepcja przestrzennotechniczna, dostosowująca Odrę na tym odcinku do klasy Va żeglowności. Wykonane badania umożliwią sporządzenie dokumentacji projektowej i pozwolą też na określenie, gdzie należy pogłębiać koryto albo piętrzyć wodę, by uzyskać odpowiednie parametry głębokości toru i osiągnąć największą efektywność modernizacji, określić warunki nawigacyjne itp. WYKRES 1. ILOŚĆ ŁADUNKÓW PRZEWOŻÓNYCH ŻEGLUGĄ ŚRÓDLĄDOWĄ W POLSCE [2014-2018]17 14 https://www.unece.org/fileadmin/DAM/trans/doc/2019/sc3/ECE-TRANS-120r4efr.pdf 15 https://www.unece.org/fileadmin/DAM/trans/conventn/pro-agtc-e.pdf 16 Transport wodny śródlądowy w Polsce w 2018 r. Informacje sygnalne GUS 17 dane GUS na podstawie raportów Transport wodny śródlądowy w Polsce w latach 2014 - 2018 r. 7628839 11927970 6209726 5777547 5107500 0 2 000 000 4 000 000 6 000 000 8 000 000 10 000 000 12 000 000 14 000 000 2014 2015 2016 2017 2018 tony Przewozy ładunków żeglugą śródlądową w Polsce, w transporcie krajowym i międzynarodowym
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 22 Zgodnie z przyjętymi Założeniami do planów rozwoju śródlądowych dróg w Polsce na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 203018 określono priorytety i działania, które należy podjąć, aby dostosować Odrzańską Drogę Wodną do międzynarodowej klasy żeglowności. Na terenie Dolnego Śląska zadania te obejmują: - dokończenie inwestycji na górnym stanowisku (w tzw. cofce) stopnia wodnego Malczyce; - rozpoczęcie budowy kolejnych stopni wodnych w Lubiążu i Ścinawie; - zaplanowanie i rozpoczęcie procesu kanalizacji Odry poniżej stopnia wodnego Ścinawa oraz przeprowadzenie robót regulacyjnych na pozostałych odcinkach z uwzględnieniem lokalizacji nowych śluz i przebudową niektórych łuków; - poprawę warunków nawigacyjnych na Odrze, poprzez przeprowadzenie prac naprawczomodernizacyjnych, np. przebudowa ostróg na rzece. W związku z powyższym w 2019 r. podpisano umowy na zaprojektowanie w Lubiążu i Ścinawie nowych stopni wodnych, mających na celu ochronę przeciwpowodziową, powstrzymanie procesów erozyjnych w korycie rzeki, poprawę stosunków wodnych i gruntowo-wodnych, produkcję ekologicznej energii elektrycznej oraz poprawę warunków żeglugowych do klasy Va. Uzyskano m.in. finansowanie dla odbudowy zabudowy regulacyjnej rzeki Odry - przystosowanie do III klasy drogi wodnej, na odcinku od miejscowości Ścinawa do ujścia Nysy Łużyckiej. Ustalenia w zakresie rozwoju Odrzańskiej Drogi Wodnej E 30 na poziomie krajowym uwzględnione zostały w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, gdzie w Kierunku 3.4. Zmniejszenie uciążliwości przewozu towarów masowych postuluje się m.in. o modernizację Odrzańskiej Drogi Wodnej wraz z uwzględnieniem lokalizacji międzynarodowego, intermodalnego portu śródlądowego „Nowy Port Miejski Rędzin” oraz utrzymanie odpowiednich rezerw terenowych w miejscach po byłych odrzańskich portach w Głogowie, Malczycach i Ścinawie. Ponadto w Kierunku 4.1. Zwiększenie dostępności zewnętrznej w ramach sieci TEN-T w związku z ratyfikowaniem przez Polskę „Europejskiego porozumienia w sprawie głównych śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym” (AGN) w odniesieniu do Odrzańskiej Drogi Wodnej E 30 jest mowa o podjęciu działań na rzecz spełnienia wymogów infrastruktury transportu wodnego śródlądowego dla sieci TEN-T w kontekście rewizji sieci po 2023 roku. Dodatkowo w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko, w działaniu 3.2 Rozwój transportu morskiego, śródlądowych dróg wodnych i połączeń multimodalnych wskazane są projekty bezpośrednio związane z Odrzańską Drogą Wodną, takie jak: - odbudowa zabudowy regulacyjnej rzeki Odry - przystosowanie do III klasy drogi wodnej, na odcinku od miejscowości Ścinawa do ujścia Nysy Łużyckiej; - roboty modernizacyjne na stopniu w Brzegu Dolnym; - modernizacja stopnia wodnego Rędzin na Odrze w km 260,7 – przystosowanie do III kl. drogi wodnej. 18 Uchwała Rady Ministrów nr 79 z dnia 14 czerwca 2016 r.
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 23 MAPA 8. ODRZAŃSKA DROGA WODNA ORAZ INFRASTRUKTURA ŻEGLUGI POWIETRZNEJ WRAZ Z LĄDOWISKAMI ŚMIGŁOWCOWYMI
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 24 7. ŻEGLUGA POWIETRZNA Na terenie województwa dolnośląskiego zlokalizowany jest jeden międzynarodowy port lotniczy, Wrocław-Strachowice im. Mikołaja Kopernika, umożliwiający prowadzenie przewozów towarowych i pasażerskich. Siatka połączeń jest ciągle poszerzana o dodatkowe loty krajowe i zagraniczne, a w sezonie wakacyjnym, oferta jest wzbogacana o dodatkowe połączenia czarterowe. W 2019 r. wrocławskie lotnisko oferowało kilkadziesiąt kierunków podróży, obsługiwanych przez dziesięć linii lotniczych. Od 2014 roku zauważalny jest ciągły wzrost liczby obsługiwanych pasażerów, a w 2019 r. wartość ta przekroczyła 3,5 mln.19 WYKRES 2. LICZBA PASAŻERÓW W PORCIE LOTNICZYM WROCŁAW [2014-2019]20 Obecnie Port Lotniczy Wrocław-Strachowice plasuje się na 5. pozycji w kraju pod względem liczby obsłużonych pasażerów, ustępując lotniskom w Warszawie, Krakowie, Gdańsku i Katowicach. W porównaniu z analogicznym okresem w 2018 r. zaobserwować można ok. 7,2 % wzrost. Przy porcie lotniczym funkcjonuje także terminal cargo, gdzie świadczone są usługi Bezpośredniego Frachtu Lotniczego oraz Frachtu RFS (Road Feeder Service) polegającego na transporcie części łącznej masy załadowanych i wyładowanych na lotnisku towarów, drogowym transportem zastępczym do lub z większych węzłów lotniczych. W 2019 r. w terminalu cargo wrocławskiego portu lotniczego, przetransportowano 11 061 ton towaru, z czego 281 t poprzez Bezpośredni Fracht Lotniczy, a 10 780 t z użyciem Frachtu Lotniczego RFS. Zgodnie z Rejestrem Lotnisk Cywilnych21 prowadzonym przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, na terenie województwa dolnośląskiego zlokalizowane są jeszcze lotniska w Jeleniej Górze, Lubinie, Jeżowie Sudeckim będące lotniskami użytku publicznego niepodlegającymi certyfikacji oraz w Mirosławicach stanowiące lotnisko użytku wyłącznego22. Ponadto na terenie województwa zlokalizowanych jest 11 lądowisk samolotowych, 6 prywatnych lądowisk dla śmigłowców i 15 lądowisk śmigłowcowych użytku sanitarnego. 19 http://airport.wroclaw.pl/lotnisko/o-lotnisku/statystyki/ 20 http://airport.wroclaw.pl/lotnisko/o-lotnisku/statystyki/ruch-pasazerski/ 21 Wykaz lądowisk wpisanych do ewidencji na dzień 31 stycznia 2020 r. 22 zgodnie z art. 54 ust. 3 ustawy Prawo lotnicze (Dz. U. 2006 Nr 100, poz. 696 z późn. zm.) lotniskiem użytku wyłącznego jest lotnisko wykorzystywane przez zarządzającego tym lotniskiem, użytkowników lotniska wymienionych w dokumentacji rejestracyjnej tego lotniska oraz za zgodą zarządzającego lotniskiem – przez innych użytkowników lotniska. 2085638 2320015 2419559 2855026 3347553 3548026 0 1 000 000 2 000 000 3 000 000 4 000 000 2014 2015 2016 2017 2018 2019 osoby Pasażerowie korzystający z lotniska Wrocław-Strachowice
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 25 8. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 8.1. PODZIAŁ FIZYCZNOGEOGRAFICZNY I BUDOWA GEOLOGICZNA Budowa geologiczna województwa to trzy odmienne jednostki strukturalne, w części południowej Sudety, centralnej Blok przedsudecki (w granicach obu występuje szereg jednostek podrzędnych) oraz w części północne - południowo-wschodnia część monokliny przedsudeckiej. Pod względem fizycznogeograficznym (Solon i in., 2018) województwo dolnośląskie występuje w obrębie dwóch prowincji: Masywu Czeskiego (podprowincja Sudety z Przedgórzem Sudeckim) oraz Niżu Środkowoeuropejskiego (podprowincje: Nizina Sasko–Łużycka i Nizina Środkowopolska). W ramach pierwszej z nich występują, od zachodu, makroregiony: Pogórze Zachodniosudeckie, Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety Wschodnie i Przedgórze Sudeckie. W granicach Niziny Środkowopolskiej wyróżniamy, od południa w kierunku północy, makroregiony: Nizinę Śląską, Wał Trzebnicki, Obniżenie Milicko-Głogowskie i Nizinę Południowowielkopolską. MAPA 9. ZŁOŻA SUROWCÓW SKALNYCH NA TLE JEDNOSTEK PODZIAŁU FIZYCZNO-GEOGRAFICZNEGO (WG. SOLON I IN. 2018)23 Województwo dolnośląskie należy do zasobnych w surowce mineralne regionów Polski. Występuje tu większość znanych w kraju rodzajów kopalin, co wiąże się przede wszystkim z mozaikową, urozmaiconą budową geologiczną Sudetów i ich przedgórza. Kopaliny te, pod względem genetycznym oraz ze względu na zastosowanie wytwarzanych z nich surowców, można podzielić na: energetyczne, metaliczne, chemiczne i skalne. Największa różnorodność występuje w grupie kopalin skalnych (surowców: okruchowych, zwięzłych, ilastych i innych), z których wiele posiada istotne znaczenie 23 źródło: Studium wydobycia i transportu surowców skalnych, edycja 3 (IRT, 2020)
PLAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH 26 gospodarcze w kraju. Występują tu m.in. jedyne w Polsce złoża: granitoidów, sjenitów, gabra, marmurów dolomitycznych, kwarcu żyłowego, magnezytów, glin ceramicznych biało wypalających się i kaolinów, a także zdecydowana większość złóż: bazaltów, melafirów, marmurów i skaleni oraz najlepsze w Polsce złoża piasków szklarskich i unikalne złoża bentonitów. Istotne znaczenie mają także duże złoża najwyższej jakości piasków i żwirów związanych z dolinami rzek: Odry, Nysy Kłodzkiej, Bobru i Kaczawy. Istotne znaczenie dla gospodarki kraju mają m.in. złoża rud miedzi i srebra oraz węgli brunatnych. Dolny Śląsk jest podstawowym źródłem wymienionych wyżej skał magmowych i metamorficznych (Rys. 1.2), które wraz ze złożami piasków i żwirów stanowią generatory ruchu drogowego oraz kolejowego związane z ich transportem do obszarów popytu w województwie i w pozostałej części kraju (Opracowanie Ekofizjograficzne, 2005). MAPA 10. ZASOBY GEOLOGICZNE I WYDOBYCIE KAMIENI ŁAMANYCH I BLOCZNYCH W POLSCE I NA DOLNYM ŚLĄSKU, 201824 8.2. GLEBY Pod względem typów gleb, województwo dolnośląskie jest zróżnicowane, co wynika głównie z budowy geologicznej. Dolny Śląsk znajduje się na drugim miejscu w kraju pod względem wartości wskaźnika waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, co oznacza, że duża część gleb na terenie województwa to gleby wysokiej jakości. Grunty te występują głównie w centralnej części województwa, gdzie słabo zróżnicowana rzeźba terenu umożliwia prowadzenie efektywnej działalności rolniczej. Oprócz wskaźnika waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, do określenia typów gleb najczęściej używa się klasyfikacji bonitacyjnej, która jest odmienna dla gruntów ornych i dla trwałych użytków zielonych. W pierwszym przypadku wyróżnia się 9 klas (I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb, V, VI, VI Z), a w drugim 24 źródło: IRT, 2020 na podst. danych PIG)
RkJQdWJsaXNoZXIy MjUxOTg3